Làng Mường đón khách

VHO- Lối vào những ngôi nhà sàn của làng du lịch cộng đồng Mường ở xã Trà Giang, huyện Bắc Trà My (Quảng Nam) băng qua vài con suối nhỏ, rừng cây lát hoa, những lối đi được lát đá công phu đến tận chân nhà sàn. Cả làng có khoảng 25 hộ, cùng từ Lạc Sơn (Hòa Bình) vào khai phá vùng đất Trà Giang từ những năm 1985-1986.

 Làng du lịch Mường tại Quảng Nam đón khách

Sống cùng với các tộc người bản địa ở Bắc Trà My, người Mường vẫn giữ bản sắc cha ông, cùng tạo nên vẻ đẹp văn hóa đa sắc màu của làng du lịch cộng đồng Mường ở vùng núi Trà Giang. Những nếp sinh hoạt, văn hóa truyền thống của đồng bào Mường của Hòa Bình vẫn được bảo tồn, phát huy nguyên vẹn nơi vùng đất mới.

Ngôi nhà sàn của gia đình ông Bùi Văn Thực nằm ở làng du lịch Mường được rất nhiều du khách tìm đến tham quan, chiêm ngưỡng và luôn bất ngờ khi vẫn giữ nét kiến trúc đặc trưng truyền thống của nhà sàn ở các bản Mường phía Bắc ngay giữa vùng núi rừng Quảng Nam. Các ngôi nhà sàn ở làng đều dựng bằng gỗ, cao ráo cách mặt đất khoảng cách từ 2,5 - 3m, nhiều cửa sổ, luôn ấm vào mùa đông và mát mẻ, thoáng đãng vào mùa hè. Mỗi nhà có 2 cầu thang, cầu thang chính ở đầu hồi bên phải dành cho đàn ông trong nhà, khách đến chơi, dưới chân cầu thang đặt chiếc chạn đựng nước bằng ống bương để rửa chân tay trước khi bước lên nhà. Cầu thang phụ dành cho phụ nữ trong gia đình, lên xuống bếp nấu ăn, chăm sóc gia cầm, đi làm nương về lên nhà. Cấu trúc ngôi nhà được chia làm 3 phần, mặt trên cùng là gác để đựng lương thực, đồ dùng gia đình. Sàn nhà là nơi sinh hoạt, nghỉ ngơi, gầm sàn để các dụng cụ sản xuất, nhốt các gia súc, gia cầm.

Ông Thực kể, lúc mới đến đây lập nghiệp, vùng đất này còn hoang vu, đất đai rộng rãi, phong cảnh hữu tình nên mọi người cùng bắt tay vào khai hoang, mở đường, lát đá tạo những lối đi từ suối, chân đồi lên tận những mảnh đất khai phá để dựng nhà. Mỗi ngôi nhà sàn được dựng lên, cộng đồng người Mường ở Trà Giang cùng chung tay giúp sức chủ nhà đốn gỗ, dựng trụ, đóng cửa, lợp mái…

Vừa giới thiệu về cách sản xuất rượu cần, vừa nhiệt tình mời khách nếm thử rượu cần cùng những món đặc sản của người Mường… vợ chồng ông Bùi Văn Nỗm và bà Bùi Thị Nới vừa tự hào giới thiệu với du khách về văn hóa truyền thống, nếp sinh hoạt đặc trưng của đồng bào Mường. Dù đã rời xa quê, lập nghiệp hơn mấy mươi năm nơi vùng đất với các tộc người, văn hóa khác lạ, nhưng vợ chồng ông Nỗm, bà Nới, cũng như hàng trăm hộ đồng bào Mường ở vùng đất này vẫn không “phai màu”, vẫn giữ bản sắc cha ông.

 Các món ẩm thực đặc trưng của người Mường

“Khi đến định cư ở vùng đất này, người Mường đã mang theo loài cây lát hoa có giá trị cao và trồng trên những cánh rừng Trà Giang. Những cây lát hoa từ vùng Hòa Bình vào cũng “bén rễ”, phát triển tốt trên vùng đất mới. Bây giờ, nhà nào cũng có vườn cây lát hoa, có cây đã gần 20 năm tuổi, gỗ đẹp, mang lại nguồn lợi kinh tế cao. Các gia đình đều làm nhà sàn truyền thống, gìn giữ phong tục ăn Tết Bác Hồ, coi việc trồng cây gỗ lát hoa như một báu vật riêng của đồng bào mình”, ông Nỗm kể.

Bà con cũng đã được chính quyền hướng dẫn, hỗ trợ xây dựng mô hình du lịch cộng đồng tại làng Mường, kết nối với các điểm du lịch khác tại địa phương nhằm tạo thêm các điểm đến hấp dẫn trong mắt du khách. Qua đó góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa tộc người Mường. Trên quê hương mới, người Mường vẫn gìn giữ nguyên vẹn các sinh hoạt văn hóa đặc trưng của người Mường như trang phục truyền thống, múa chiêng, múa sạp, các trò chơi dân gian ném còn, chơi đánh mãng, chơi cù… vẫn đang được bảo tồn, phát huy trong đời sống sinh hoạt, lễ hội truyền thống của làng. Các món ẩm thực được người dân ở làng sinh thái Mường chiêu đãi khách vẫn là những món truyền thống như: xôi hông 3 màu, thịt heo nướng chấm muối hạt dỗi, thịt quấn lá bưởi, thịt gà nấu măng chua, gà nướng, canh xương sắn, rau rừng luộc, ếch đá nướng, rượu cần…

Bà Trịnh Thị Hồng Nga, Trưởng phòng VHTT huyện Bắc Trà My chia sẻ: “Thời gian qua địa phương chú trọng bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc trên địa bàn, trong đó có văn hóa người Mường tại Trà Giang. Khuyến khích bảo tồn những căn nhà sàn truyền thống; hỗ trợ mua sắm nhạc cụ, trang phục, xây dựng lại đội cồng chiêng, tạo điều kiện để đồng bào biểu diễn nghệ thuật cồng chiêng, các trò chơi dân gian tại các lễ hội truyền thống. Xây dựng đề án bảo tồn làng Mường tại Trà Giang bằng cách làm du lịch cộng đồng tại làng, kết nối các điểm du lịch trên địa bàn để thu hút du khách. 

 KHÁNH CHI